Trong vòng một thập kỷ, ngành hàng không Việt Nam đã chuyển mình mạnh mẽ, trở thành thị trường tăng trưởng nổi bật tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Sự phục hồi của du lịch, sự mở rộng của tầng lớp trung lưu và nhu cầu di chuyển ngày một cao đã tạo lực đẩy quan trọng cho sự bùng nổ này.
Tuy nhiên, song hành với tăng trưởng là một cuộc cạnh tranh ngày càng quyết liệt giữa các hãng bay lâu đời và những tân binh mới gia nhập thị trường. Từ mở rộng đội tàu bay đến tái cấu trúc hoạt động và đầu tư mạnh vào hạ tầng, bầu trời Việt Nam đang chứng kiến một giai đoạn cạnh tranh chưa từng có.
Hàng không Việt Nam tăng trưởng mạnh trong thập kỷ qua
Giai đoạn 2014–2024 được xem là thời kỳ tăng trưởng vàng của ngành hàng không Việt Nam. Theo số liệu từ SHS Research, tổng lượng hành khách tăng đến 121%, thuộc nhóm cao nhất khu vực.
Ba yếu tố chính tạo nền tảng cho sự tăng trưởng hàng không Việt Nam gồm:
- Phục hồi sau đại dịch
Việt Nam là một trong những quốc gia mở cửa sớm nhất trong khu vực, giúp nhu cầu bay phục hồi nhanh chóng và tạo lợi thế lớn cho các hãng nội địa.
- Du lịch bùng nổ
Lợi thế về thiên nhiên và văn hóa khiến Việt Nam thu hút mạnh khách quốc tế, đồng thời nhu cầu di chuyển giữa các thành phố lớn cũng gia tăng đáng kể.
- Thu nhập người dân tăng
Tầng lớp trung lưu phát triển mạnh khiến máy bay trở thành phương tiện di chuyển phổ biến, không chỉ trong dịp cao điểm mà cả cho nhu cầu thường ngày.
Những yếu tố này đã biến Việt Nam trở thành điểm sáng trong bản đồ hàng không khu vực và thu hút sự chú ý của nhiều nhà đầu tư.
Vietjet Air và Vietnam Airlines: Hai trụ cột giữ vai trò chủ đạo
Trong bối cảnh thị trường liên tục biến động, Hàng không Việt Nam vẫn duy trì sự ổn định nhờ vào hai “người dẫn dắt” chủ lực là Vietjet Air và Vietnam Airlines, những hãng đang nắm giữ vị thế nổi bật và ảnh hưởng lớn trong toàn ngành.
Vietjet Air – Lựa chọn của phân khúc giá rẻ
Ở phân khúc giá rẻ, Vietjet Air tiếp tục giữ vai trò nổi bật khi theo đuổi chiến lược chi phí thấp và mở rộng mạng bay nhanh chóng.
- Chiếm khoảng 44% thị phần nội địa năm 2024
- Tăng trưởng nhờ mô hình hàng không chi phí thấp
- Mạng bay linh hoạt, tập trung vào nhóm khách trẻ
- Mở rộng mạnh các đường bay quốc tế, đặc biệt đến Ấn Độ, Úc và Đông Bắc Á
Vietnam Airlines – Lợi thế từ thương hiệu truyền thống
Trong nhóm các hãng dẫn đầu của hàng không Việt Nam, Vietnam Airlines vẫn duy trì lợi thế nhờ nền tảng thương hiệu truyền thống và chiến lược phát triển ổn định
- Giữ khoảng 42% thị phần nội địa
- Sở hữu đội tàu bay lớn, dịch vụ ổn định và hình ảnh thương hiệu mạnh
- Phục vụ chủ yếu khách doanh nhân, khách công tác và khách quốc tế
- Tiếp tục đầu tư đội bay thân rộng để mở rộng thị trường xa hơn như châu Âu và Mỹ
Khoảng cách với nhóm hãng nhỏ còn rất lớn
Ở nhóm dưới của thị trường hàng không Việt Nam, các hãng nhỏ vẫn đối mặt khoảng cách lớn về thị phần và đang nỗ lực tái cấu trúc để duy trì sức cạnh tranh.
- Bamboo Airways: ~6.9% thị phần, đang tái cấu trúc sâu rộng
- Pacific Airlines: ~2.4% thị phần, đội bay và mạng bay hạn chế
Hàng Không Việt Nam bước vào giai đoạn cạnh tranh nóng
Bức tranh hàng không Việt Nam đang nóng lên khi các hãng nhỏ và tân binh liên tục tung ra chiến lược mới để thu hẹp khoảng cách với nhóm dẫn đầu.
- Bamboo Airways – Tái thiết toàn diện
Hãng đang thực hiện nhiều thay đổi lớn, bao gồm tối ưu đội tàu bay, tập trung vào đường bay đem lại lợi nhuận và nâng chất lượng dịch vụ để cạnh tranh với nhóm hãng truyền thống.
- Pacific Airlines – Tái cấu trúc để ổn định
Pacific Airlines thu hẹp mạng bay nhằm giảm lỗ, đồng thời kỳ vọng cải thiện vận hành thông qua hợp tác sâu hơn với Vietnam Airlines và đóng vai trò như một hãng phụ trợ trong hệ sinh thái của VNA.
- Làn sóng tân binh gia nhập thị trường
Sự xuất hiện của Sun PhuQuoc Airways cùng các dự án từ nhiều tập đoàn lớn cho thấy thị trường vẫn đầy tiềm năng. Các hãng mới thường tập trung vào:
- Sân bay ở các điểm du lịch
- Mô hình dịch vụ cao cấp theo hướng boutique airline
- Những đường bay ngách ít cạnh tranh
Những chiến lược này dự báo sẽ gia tăng áp lực lên các hãng lớn và thúc đẩy thị trường cạnh tranh hơn.
Cuộc cạnh tranh mở rộng ra đội tàu bay và hạ tầng
Bên cạnh thị phần và giá vé, cuộc đua trong hàng không Việt Nam còn thể hiện rõ ở chiến lược mở rộng đội tàu bay và đầu tư hạ tầng.
- Mở rộng đội tàu bay
Các hãng đồng loạt mua thêm tàu bay thân hẹp và thân rộng để:
- Tăng tần suất bay
- Phát triển đường bay quốc tế mới
- Nâng cao khả năng kết nối
Cả Vietjet và Vietnam Airlines đều công bố kế hoạch tăng mạnh đội bay trong giai đoạn 2025–2030.
- Đầu tư công nghệ và chuyển đổi số
Các giải pháp được ứng dụng gồm:
- Check-in tự động
- Quản lý hành lý thông minh
- Ứng dụng AI trong vận hành và tối ưu hóa mạng bay
- Hạ tầng sân bay phát triển toàn diện
Việt Nam đặt mục tiêu:
- 30 sân bay trên cả nước
- 294,5 triệu lượt khách/năm công suất phục vụ
Nhiều dự án lớn như sân bay Long Thành, mở rộng Tân Sơn Nhất và Nội Bài đang được đẩy mạnh để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng.
Tương lai cạnh tranh của thị trường hàng không Việt Nam
Thị trường hàng không đang chuyển sang giai đoạn cạnh tranh quyết liệt nhất từ trước đến nay. Sự trỗi dậy của các hãng lớn, nỗ lực tái cấu trúc của các hãng nhỏ và sự gia nhập của tân binh đang tạo nên bức tranh đa chiều, năng động và đầy thách thức.
Tuy nhiên, điểm tích cực là hành khách sẽ là những người hưởng lợi nhiều nhất: nhiều lựa chọn hơn, giá cạnh tranh hơn và chất lượng dịch vụ ngày càng được nâng cao.
Với tốc độ đầu tư hạ tầng mạnh mẽ và nhu cầu di chuyển tiếp tục tăng, ngành hàng không Việt Nam được kỳ vọng sẽ duy trì đà tăng trưởng và trở thành một trong những thị trường sôi động nhất khu vực trong những năm tới.
